Народное творчество белорусов

В связи со слабым развитием профессионального искусства главную среду духовной культуры белорусской нации периода формирования капитализма и складывали народные формы искусства, традические обряды и обычаи. Продолжали существовать такие виды фольклора, как обрядовая поэзия календарно-рабочего и семейно-обрядового циклов, повествовательный жанр, лирическая поэзия. Постепенно утрачивали свое значение былины, баллады разного вида заговоров и магических действий. Фольклор отображал и положение в обществе, дающую социальную остроту частушкам, песням, сказкам и повестям. Возник так называемый рабочий революционный фольклор. Развивалось народное театральное искусство, сохраняя традиции вертепа -–народного кукольного театра. Рабочая деятельность народа нашла свое отражение в танцах “Лянок”, “Бульба”, “Бычок”, “Крыжачок” и др. В театральных представлениях и на обрядовых праздниках народной музыки на дудках, свирелях, скрипках, цымбалах, бубнах исполняются многие песни и частушки.

Отличие белорусского этноса отражается в своеобразном народном изобразительном и декоративно прикладном искусстве. Искусстно украшенные вещи из глубокого прошлого широко вросли в быт народа. Имели распространение узорчатое ткачество, вышивка, вязание, плетение из лозы, соломки и корней. Отличительной чертой белорусских тканей было употребление в орнаменте преимущественно геометрических форм – четырехугольника, ромба, квадрата и других частей. Великолепные узоры белорусского художественного ткачества преимущественно представляли пояса. В оформлении помещений также использовались искусные украшения: приобрели распространение резьбовые и разрисованные планки, фризы, конки.

Издревле большое развитие в Белоруссии получили художественные ремесла: керамика, ювелирное дело, ткачество, вышивка и особенно резьба по дереву. Белорусская резьба с середины XVII в. приобретает широкую известность не только в Белоруссии, но и за ее пределами. Резьба украшает карнизы оконных наличников белорусских хат, мебель, домашнюю утварь. Интересны и деревяннные статуи апостолов, святых, служившие для убранства церквей, резные алтари. Своеобразное художественное творчество белорусского народа особенно ярко проявилось в знаменитых протканных золотыми и серебряными нитями слуцких поясах (XVIII в.; один такой пояс хранится в Историческом музее в Москве).

На рубеже XVII - XVIII вв. широкое развитие в Белоруссии получает гравюра.
В XVIII - XIX вв. художественная жизнь в Белоруссии почти заглохла, исчезло даже прежде популярное искусство гравюры. Талантливые люди уезжали в Петербург, Москву, Варшаву или Вильно (Вильнюс). Лишь во второй половине XIX в. открылось несколько частных художественных школ, в том числе в Витебске художественная школа Ю. М. Пэна, из которой вышли многие крупные мастера. Во второй половине XIX в. весьма благотворное влияние на развитие белорусского искусства оказывает передовое демократическое русское искусство. Яркими представителями реалистического искусства Белоруссии второй половины XIX в. были живописцы Юрий Моисеевич Пэн (1854 - 1937) и Яков Маркович Кругер (1869 - 1940). Они писали реалистические сцены из жизни бедняков, пейзажи, портреты представителей демократической интеллигенции. Широко известны картины Я. М. Кругера «Погром» (ок. 1905; картина уничтожена жандармами), портрет минского скрипача Жуховицкого (1897, Художественный музей Белорусской ССР, Минск). На рубеже XIX - XX вв. начинает свой творческий путь, пишет пейзажи Белоруссии, в будущем крупный советский живописец Витольд Каэтанович Бялыницкий-Бируля (1872 - 1957).

Литература:
1. Энциклопедия Кругосвет - http://www.krugosvet.ru, статья Людмилы Царьковой "Белорусская литература"
2. “История Беларуси” Я.К.Новика и Г.С.Марцуля, ч.1,Мн1998,стр.401
3. История белорусской советской литературы. Минск, 1977
4. Энциклопедия искусств - http://ickust.claw.ru

Беларускi фальклор – скарбнiца этнiчнай культуры беларусаў

На календары вечнасці - канец XX стагоддзя, эпоха навукова - тэхнічнай рэвалюцыі, эпоха біёнікі і электронікі... Узброены ведамі чалавек ужо абганяе сёння самую смелую казачную фантазію, самыя няўрымслівыя мары. Фантазію казак абганяе, а сама казка, як ні дзіўна, не старэе, у нябыт не адыходзіць. Можна нават сказаць - наадварот, у апошні час попыт на гэты від вуснапаэтычнай народнай творчасці прыкметна ўзрос і працягвае павышыцца. Гэта датычыць, зразумела, і беларускага казачнага эпасу, беларускай казкі.

Жывая цікавасць, якую выклікае беларуская народная казка ў сучаснага чытача, не выпадковая: яна абумоўлена, несумненна, яе высокімі ідэйна - мастацкімі якасцямі і непаўторнай нацыянальнай своеасоблівасцю. Глыбокая народная мудрасць, высокая паэтычнасць вобразаў, нязломная і светлая вера ў чалавека, у яго сілы і магчымасці, маральная цнатлівасць і чысціня, непараўнаны, непераймальны гумар і вострая сатыра, прастата і даступнасць зместу, займальнасць апавядання і, нарэшце, сапраўднае моўнае чарадзейства, - вось некаторыя з гэтых вартасцей, якія заўсёды прываблівалі і прывабліваюць да беларускай казкі ўдзячных чытачоў і слухачоў.

Усе беларускія казкі класіфікуюцца звычайна па трох асноўных раздзелах: казкі пра жывёл, чарадзейныя казкі і сацыяльна - бытавыя. Казкі пра жывёл лічацца найбольш старажытнымі па паходжанні, змястоўнай сутнасцю сваёй яны ўзыходзяць яшчэ да такіх ранніх форм першабытнага светапогляду, як анімізм (адушаўленне) і антрапамарфізм (ачалавечванне). Трэба бачыць у іх таксама і далёкія водгукі татэмізму - адной з самых старажытных рэлігій чалавецтва, сутнасць якой складала вера ў татэма - агульнага для данага роду і якой-небудзь жывёлы ці расліны продка.

Чарадзейныя казкі па сваім паходжанні таксама належаць да найбольш старажытных. Галоўнае ў іх зместе - гэта мары і спадзяванні людзей на лепшае жыццё ў будучым, іх імкненні пакараць сабе сілы прыроды і перамагчы сацыяльнае зло, а таксама іх барацьба з чужаземнымі ворагамі - заваёўнікамі. Гэты змест раскрываецца своеасабліва - у вобразах і карцінах фантастычных, звышнатуральных, цудадзейных.

Сярод навелістычных сацыяльна - бытавых казак найбольш каштоўнасць у беларускім фальклоры маюць, несумненна, казкі антыпанскія і антыцаркоўныя, пазначаныя вострай сацыяльнай накіраванасцю. Колькасць і тых і другіх вельмі значная. Прычыну гэтага трэба бачыць у тым, што беларускі селянін цярпеў не толькі жорсткі сацыяльны прыгнёт, увасоблены ў вобразе пана - прыгонніка, але таксама цярпеў і жахлівы ўціск нацыянальны і рэлігійны. Адмоўны персанаж баларускіх антыпрыгонніцкіх казак - амаль заўсёды - пан-чужаземец, які не толькі лупіў тры скруры з мужыка, але яшчэ і таптаўся па ягонай душы, насміхаўся з яго мовы і звычаяў, бесперапынна абражаў яго нацыянальную годнасць.

Гэтак жа бязлітасна, як з панамі, абыходзіцца герой беларускіх казак і са “святымі айцамі” ўсіх масцей: папамі, ксяндзамі, дзякамі. Прадметам сатырычнага адлюстравання ў антыклерыкальных казках часцей за ўсё з’яўляюцца такія тыповыя рысы духоўнікаў, як ханжанства і крывадушнасць, прагавітасць і нахабства, паразітызм і амаральнасць.

Значную частку беларускага казачнага эпасу складаюць творы, у якіх высмейваюцца і ганьбуюцца розныя заганы ў чалавечым характары - такія, скажам, як непачцівыя адносіны да бацькоў, нетактоўнасць, зайздрасць, дурнота, імкненне пажывіцца за чужы кошт і многія іншыя. Гэтыя творы, адлюстроўваючы этычныя погляды народа, яго маральныя прынцыпы, яго разуменне дабра і зла, называюць усе рэчы сваімі імёнамі, недвухсэнсоўна і ясна, не прыбегаючы да алегорый, не карыстаючыся намёкамі. Многія з іх з’яўляюцца ўзорамі сатырычнай і гумарыстычнай творчасці народа.

Лёс розных жанраў беларускага казачнага эпасу склаўся неаднолькава. Сярод сучасных запісаў казак пра жывёл і чарадзейных новых, не вядомых раней сюжетаў, амаль не сустракаюцца. У параўнанні з гэтымі казкамі, жывыя традыцыі якіх відавочна затухаюць, пэўнай жыццястойкасцю і жыццяздольнасцю вылучаюцца казкі сацыяльна - бытавога зместу і рэалістычнага характару. Характэрныя змены назіраюцца ў змесце і паэтыцы тэкстаў, якія бытуюць: прыкметнае парушенне і разбурэнне кананічнай формы, адаптацыя фабулы ў адпаведнасці з сучаснымі ідэйна - эстэтычнымі патрабаваннямі, адчувальныя, з аднаго боку, страты ў апісальнасці, у малыўнічасці, у казачнай абраднасці і , з другога боку, узмацненне прытчавасці, прыспешванне цікавасці і скарачэнне шляху да закладзенага ў творы маральна - філасофскага сэнсу, жыццёвага ўрока, павучання. Тлумачыцца гэта не толькі сучаснымі ўмовамі бытавання казак, але і псіхалогіяй сённяшняга спажыўца фальклору.

За доўгія стагоддзі свайго існавання народная казка ўвабрала ў сябе пачуцці і думкі многіх пакаленняў, абагульніла сацыяльны і мастацкі вопыт тысяч і мільёнаў людзей, і таму набыла такія ідэйна - мастацкія вартасці, такую глыбіню зместу і дасканаласць паэтычнай формы, што і сёння можа служыць адным з магутных сродкаў маральнага, сацыяльнага і эстэтычнага выхавання моладзі.

Адносіны да анекдота ў сучаснай айчыннай фалькларыстыцы можна характарызаваць як досыць супярэчлівыя. На думку адных даследчыкаў народнай творчасці, анекдоты - гэта тыя ж самыя сацыяльна - бытавыя казкі, толькі значна меншага, невялікага аб’ёму; прынцыповых адрозненняў ад названага жанру казак у іх няма. Ёсць, аднак, і іншы пункт гледжання, паводле якога анекдот, пры ўсёй яго несумненнай блізкасці да сацыяльна - бытавой казкі, з’яўляецца асобным жанрам народнай вусна - апавядальнай творчасці. Больш таго - жанрам незвычайна актыўным і жыццяздольным у нашы дні, чаго нельга сказаць ні пра казкі, ні пра легенды і прымхліцы, ні пра паданні і бываліцы.

У чым жа трэба бачыць жанравую адметнасць анекдота ў параўнанні з казкамі? Па-першае, анекдот - твор цалкам сатырычнай або гумарыстычнай прыроды, твор абавязкова, папросту кажучы, смешны. Па-другое, анекдот вызначаецца гранічнай сцісласцю мастацкай формы; у адрозненне ад казкі, ён абавязкова аднаэпізодны, не ведае разгорнутай экспазіцыі, дыялог яго вельмі не многаслоўны, дзеянне завязваецца, развіваецца і даходзіць да кульмінацыі імгненна. Па-трэцяе, гэта - эстэтычны “эфект нечаканасці” ў канцоўцы твора: анекдот абавязкова заканчваецца неспадзяванай сатырычнай або гумарыстычнай развязкай, у якой скандэнсавана ўся ударная сіла камічнага, увесь смех.

У аснову многіх анекдотаў пакладзены, трэба думаць, сапраўдныя недарэчныя, смешныя выпадкі і здарэнні, якія мелі месца ў жыцці. Але ў большасці сваёй яны, несумненна,- плод фантазіі народа, яго жывога, дасціпнага розуму.

З усіх жанраў гэтак званай неказачнай фальклорнай прозы найбліжэй да казак, дакладней - да чарадзейных казак, стаяць легенды. Легенда, як народнае мастацкае апавяданне вызначаецца, па-першае, своеасоблівым спалучэннем рэальнага і фантастычнага, звычайнага і дзівоснага, па-другое, пачаткова-зыходнай устаноўкай на вытлумачэнне і, па-трэцяе, выразна павучальным характарам. У легендах шмат фантастычнага - непараўна больш, чым у блізкіх да іх духам даўніны гістарычных паданнях аб далёкім мінулым. Прынцыповая розніца між імі ў тым, што паданне рэальны жыццёвы факт упрыгожвае, аздабляе выдумкай, у тым ліку - фантастычнай, а легенда імкнецца выдуманае, створанае фантазіяй выдаць за сапраўднае, за рэальнае. Апрача таго, дзівосныя з’явы і падзеі ў легендах вытлумачваюцца - чаго мы ніколі не бачым у казках.

Легенда прыйшла ў наш фальклор і заняла ў ім сваё адметнае месца ў часы ўсталявання на землях усходніх славян хрысціянства. Прыйшла на змену больш старажытнай за яе язычніцкай прымхліцы, якую, аднак, не выцесніла, а пачала жыць і развівацца побач, многае ўзяўшы ад сваёй папярэдніцы і яшчэ больш - ад самой жывой рэчаіснасці новай эпохі.

У аснову легендарнага сюжэта эвычайна кладзецца якісці цуд, неверагоднае здарэнне, з удзелам і людзей і істот звышнатуральных, з умяшаннем сіл цудадзейных.

Пра што складаліся легенды? Пра стварэнне свету, пра паходжанне жывёл, птушак і насякомых, пра святых і Бога, пра пекла і рай, пра віну і пакаранне за яе, пра дабрачыннасць і ўзнагароджанне за яе, пра чалавечую долю і смерць - і пра многае іншае.

Прымхліца

Прымхліца (ад слова - прымха) - гэта невялічкае вуснае апавяданне аб нейкім незвычайным, цудадзейным і, як правіла, “страшным” здарэнні, удзельнікам ці сведкам якога нібыта быў сам апавядальнік або добра знаёмы ці нават блізкі яму чалавек. Якія ж гэта такія страшныя, цудадзейныя здарэнні? Ну, скажам, сустрэча з нячысцікам, з вурдалакам, з дамавіком, са змяіным царом, з русалкаю і з іншымі падобнымі істотамі - прадстаўнікамі гэтак званай ніжэйшай народнай дэманалогіі.

Вытокі гэтага цікавага, самабытнага жанру апавядальнай вуснапаэтычнай творчасці тояцца ў глыбокай даўнасці, у пэўных асаблівасцях старажытнага светапогляду, у дахрысціянскіх язычніцкіх уяўленнях. Асновай для яго ўзнікнення і далейшага развіцця паслужыла вера чалавека ў існаванне надпрыродных сіл, у магчымасць розных чарадзейна-магічных пераўтварэнняў, дзівосных праяў і цудаў.

Галоўная вызначальная рыса прымхліц у тым, што усе яны, без выняткку, звязаны з такою з’явай светапогляднага парадку, як прымхлівасць.

Паданне, будучы таксама, як казка ці легенда, вусным мастацкім апавяданнем, ад гэтых папярэдніх істотна адрозніваецца тым, што зместам сваім звязана з якой-небудзь канкрэтнай падзеяй гістарычнага жыцця-быцця народа і прымацавана да пэўнай мясцовасці. Часцей за ўсё яно (паданне) вырастае з нейкай падзеі мясцовай гісторыі. Устаноўка на гістарызм - найбольш характэрная рыса падання. Адсюль і грамадская функцыя паданняў перш за ўсё - пазнавальна-інфармацыйная.

Істотнай прыкметай многіх паданняў з’яляецца іх растлумачальны характар - імкненне даць адказ на пытанні: адкуль што ўзялося, як ўзнікла і гэтак называецца. Вытлумачыць, напрыклад, паходжанне і назвы пэўных населёных пунктаў, рэк і рэчак, азёр і крыніц, курганоў, лесу, паляны, балота і інш. У беларускім фальклоры большасць паданняў менавіта такога зместу. Астатнія - іх меншасць - звязаны з лёсам і жыццём пэўнай асобы, канкрэтнага чалавека, нечым выдатнага і цікавага.

Што да асаблівасцей мастацкай формы падання, то яна не вызначаецца той традыцыйнай кананічнасцю, устойлівасцю кампазіцыйна - структурных элементаў, што ўласціва казкам. Сюжет у ім, як правіла, аднаэпізодны, часам і зусім няма выразна акрэсленага сюжета, няма і такіх характэрных для казачнай прозы кампанентаў, як агульныя месцы, пастаянныя формы, дыялог, зачын, канцоўка.

Бываліца

Бываліца - вуснае мастацкае апавяданне пра жыццё і надзеі не так далёкага мінулага, расказанае адметнай, “складнай”, рытмізаванай і збольшага рыфмаванай мовай.

Тэмай, зместам, характарам адносін да рэчаіснасці бываліцы блізкія да бытавых казак. З казкамі іх збліжае тое, што у іх, таксама, як і у казках, шмат выдумкі. Але выдумка найбольш такая, што не выходзіць за рамкі рэальнага магчымага. У адрозненні ад казак бываліца не карыстаецца традыцыйнымі прыёмамі казачнай паэтыкі.

Галоўнае, што вызначае ўласнае жанравае аблічча бываліцы, што аб’ядноўвае досыць разнародныя і ў тэматычных і ў мастацкіх адносінах творы, - гэта іх складная, блізкая да вершаванай, мова.

У жывой практыцы народа, у яго штодзённай моўнай практыцы сустракаецца безліч вобразных, афарыстычных, крылатых выразаў, якія або выказваюць нейкую закончаную, самастойную і павучальную думку, або трапным параўнаннем ці ўдалым намёкам характарызуюць пэўную з’яву, рысу чалавека, узаемаадносіны паміж людзьмі, або проста ўпрыгожваюць гутарку дасціпным каламбурам, нечаканай ігрой слоў, да месца падкінутай складнай жартаўлівай заўвагай, парадай, пажаданнем. У першым выпадку мы маем справу з прыказкамі, у другім - з прымаўкамі, у трэцім - з прыгаворкамі. Што датычыць прыказак, то можна прывесці такія: “Адна пчала многа мёду не наносіць”, або “Дзе няма работы, там няма ахвоты” і “Ідзеш на чужую старану - пільнуйся, каб не было сараму ”. Вельмі цікавыя ёсць і прымаўкі: “Пражыў век - ні сабака, ні чалавек”, “Што яму законы, калі суддзі знаёмы”, “Чыста ходзіць, дык ні чыста жыве” і г.д.

Усе гэтыя трапныя, крылатыя выразы з даўніх часоў карысталіся і карыстаюцца ў народзе вялікай любоўю.

Не трэба забываць і пра такія рэчы, як народныя прыкметы, і таксама праклёны.

Нельга не сказаць некалькі слоў і аб загадках. Гэта не будзе навінай, калі я скажу, што гэты жанр народна - паэтычнай творчасці зараз зусім загіне. Па-першае, вельмі многія старыя, традыцыйныя загадкі практычна ўжо не могуць існаваць і пашырацца сярод сучаснай дзятвы і моладзі па той прычыне, што з народнага побыту канчаткова зніклі з’явы і прадметы, якія ляглі ў аснову іх метафарычных вобразоў. Ніякай кемлівасці і здольнасці вобразна мысліць не хопіць, каб разгадаць, напрыклад, загадку пра цэп, якім малацілі збожжа, калі ты ніколі гэтага цэпа не бачыў. Па-другое, загадкі ў народзе амаль перасталі складацца.

Казкі, легенды, анекдоты, прымхліцы, паданні, бываліцы, мудраслоўі, народныя прыкметы, загадкі - ўсё гэта і ёсць та фальклорная спадчына, якая з’яўляецца крыніцай беларускай культуры на працягу ўжо многіх стагоддзяў.

Этапы развития белорусской музыкальной культуры с X по XIX вв. Музыкальная культура Беларуси – одна из самых интересных и важных сторон в истории нашей культуры. Она специфическая, своеобразная и особенная.

Этапы развития белорусской музыкальной культуры с X по XIX вв

Музыкальная культура Беларуси – одна из самых интересных и важных сторон в истории нашей культуры.

Белорусская культура развивалась на территории государства, имеющего уникальное географическое и политическое положение:

перекресток «Запад-Восток», центр Европы;

вхождение в состав Киевской Руси (до XIII века), Великого Княжества Литовского (XIII – XVI вв), Речи Посполитой (XVI – XVIII вв), Российской Империи (конец XVIII – нач. XX вв).

Развитие белорусской музыки происходило в трех направлениях:

Народное музыкальное творчество;

Церковная музыка, развивающаяся в лоне различных христианских конфессий
(православной, католической, протестантской, униацкой);

Светская музыка, являющаяся частью европейской музыкальной культуры.

ЭТАПЫ РАЗВИТИЯ БЕЛОРУССКОЙ МУЗЫКАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ

Период Эпоха, стиль
Основные события музыкальной жизни X - XIII

Средневековье

Возникновение профессиональной музыки

XVI – 1-я пол. XVI

Возрождения, Реформация
Появление придворных капелл по европейскому образцу, светских муз. жанров, разделение музыки на вокальные и инструментальные жанры

2-я пол. XVI – 1-я пол. XVIII

Барокко Возникновение театрального искусства, развитие светской музыки 2-я пол. XVIII
Просветительство:
классицизм, сентиментализм

Развитие жанров оперы, балета, оркестровой и камерной музыки XIX
Романтизм
Начало изучения народной культуры Беларуси, музыкального фольклора

Народное музыкальное творчество

Народное музыкальное творчество (фольклор) является отражением жизни и быта белорусского народа, опорой национального стиля. Основные ветви белорусского фольклора – это музыка вокальная (народные песни) и инструментальная (народные танцы – польки, хороводы и т.д.).

Народные песни.
Основные черты :
коллективность, передача «из уст в уста», анонимность.

небольшой диапазон мелодии, отсутствие увелич. и уменьш. интервалов. Диатонические лады – натуральный мажор или минор. Умеренные темпы. Разнообразие метрических размеров (смешанные, сложные).

2 вида народного пения
– одноголосное и многоголосное. Обряды и обычаи белорусского народа являются отражением мироощущения человека того времени, его стремления выразить определенную идею, чувство. По своим функциям их можно разделить на календарные, семейные и общественные.

Календарно-обрядовые песни.
Классификация этих песен связана с порами года, сезонными аграрными циклами, трудовой деятельностью человека.
Название праздника
Время
Основные атрибуты
Характеристика музыки
Коляды
24 декабря – 06 января
Обходы дворов колядовщиками, колядные гадания, хождение со «звездой», ритуальные образы «козы», колядные игры.

Музыка для величания, воспевание трудолюбия хозяев дома. Радостный характер, элементы театрализации. Одноголосная манера исполнения. Мажорное наклонение, затягивание последних слогов.
Масленица
последняя неделя февраля
Символическое сжигание чучела зимы, катание на качелях, с ледяных горок, закапывание молодых в снег.

Узкий объем песенных интонаций. В основе – короткие мелодические фразы. Преобладание мажора.
Закликание весны
1, 9, 25 марта
Выпечка «жаворонков», пирожков, подбрасывание их вверх. Сжигание на взгорках старых вещей. Зазывание весны с крыш, возвышенностей.

Основа песен – заклики, повторы нескольких коротких попевок, одноголосное исполнение. Наличие протяжных выкриков.
Троица
конец мая
Шествие у околиц деревни, украшение домов зеленью, цветами. Собирание трав, плетение венков.

Тексты песен с заклинаниями на будущий урожай. Схожесть с манерой пения на закликание весны.
Купалье
ночь с 23 на 24 июня
Ритуальные «очищающие» прыжки через костер, скатывание зажженных колес в воду, купания. Собирания трав, поиски «папараць-кветки», гадание на венках. Персонажи Купалы, Купалинки, «старога дзеда».

Многоголосное унисонное исполнение песен, эффекты эха, глиссандо в окончаниях, свободные напевы, неповторные цезуры.
Жатва
конец августа – начало сентября
Зажинки – поклонение первому снопу. Жатва. Дожинки – дожинковый венок, толока.

3 группы песен –«зажиночные», трудовые; жнивные (исполнялись на поле во время жатвы); обрядовые «дожиночные». Напряженность звучания, развитие одного мелодического зерна, ритмическая свобода.
Чуды
октябрь, ноябрь

Яровое и овсяное жниво, уборка льна, гречки, картофеля, сбор осенних ягод, грибов.

Обход дворов «на Чуды».

Отражение в песнях связи землероба с завершающим этапом его деятельности. Лирические, шуточные песни. Преобладание минорных ладов.

Семейно-обрядовый фольклор
Семейные обряды и обычаи – это отражение главных событий в жизни человека – рождение, вступление в брак, смерть. Песни этого типа следуют таким же принципам и классифицируются как: песни на крестины, к свадебному обряду и на похороны.

Крестины :
смысл обряда – величание новорожденного по случаю присвоения ему имени, присоединение ребенка к семье. Главные персонажи – отец, мать, ребенок, названные родители, «бабка»-повитуха. Песни лирические, шуточные – кумовьям, родителям, ребенку.

Свадебный обряд :
разделяется на несколько этапов - обряжение жениха и невесты, выкуп невесты, свадебный бал с пожеланиями молодым, прощание невесты с родительским домом, встреча молодых в доме жениха. Свадебные песни содержат несколько образов – праздничная «веселая», жалостливая «обидчивая», драматическая, шуточная.

Похороны :
этот обряд противоположен кристинам и свадебному обрядам. В музыке отражена человеческая скорбь, оплакивание умершего. Эмоциональное напряжение выражено в волнообразном движении мелодии со звучащими внезапными вскриками, глухими рыданиями.

Необрядовые песни .
Это песни, которые не сопровождали определенные обряды, звучали на вечерках, беседах. Основное назначение такой песни – выражение разнообразных эмоций и переживаний народа. Жанры необрядовых песен – детские, колыбельные, сатирические, застольные, танцевальные, считалки, батрацкие, рекрутские, солдатские, социального протеста.

Народная инструментальная музыка

Народная инструментальная музыка – это неотъемлимая и важнейшая часть народного художественного наследия. Она сопровождала календарно-земельческие обряды, семейные праздники и народные обычаи. Эта музыка звучала в исполнении на – гармоники, цимбал, жалейки, дуды, свирели, бубна. Все эти национальные инструменты передают неповторимость и исключительность инструментальной музыки Беларуси.

Основные жанры :

сигналы
наиболее древний пласт музыки, к нему относятся колокола, трубы;
свирельные наигрыши;
танцы
польки и т. п.

ФОЛЬКЛОР

(англ.). Совокупность народных поверий, легенд, сказок и др. произведений народного творчества, как материал для исследования особенностей народного духа.

Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка.- Чудинов А.Н. , 1910 .

ФОЛЬКЛОР

под этим общим названием объединяют народные сказанья, преданья, поверья, сказки, пословицы, поговорки, одним словом - все, что может служить отражением народного духа, в чем выражается народная мысль, народное творчество. Фольклор служит предметом особых тщательных исследований и подробного изучения со стороны ученых.

Полный словарь иностранных слов, вошедших в употребление в русском языке.- Попов М. , 1907 .

ФОЛЬКЛОР

совокупность народных поверий, легенд, сказок, пословиц и пр.; также специальная наука, изучающая народные предания; основана Яковом Гримом в Германии.

Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка.- Павленков Ф. , 1907 .

Фолькло́р

(англ. folk-lore) произведения устного народного творчества (былины, сказки, частушки, пословицы, песни и т. д.).

Новый словарь иностранных слов.- by EdwART, , 2009 .

Фольклор

фольклора, мн. нет, м. [англ. folk-lore ] (книжн.). 1. Устное народное творчество. 2. Вообще – совокупность верований, обычаев, обрядов, песен, сказок и др. явлений быта народов.

Большой словарь иностранных слов.- Издательство «ИДДК» , 2007 .

Фольклор

а, мн. нет, м. (англ. folk-lore folk народ, народный + lore знания).
Устное народное творчество.
Фольклорист - специалист по фольклору.
Фольклористика - наука о фольклоре.
Фольклорный - относящийся к фольклору.

Толковый словарь иностранных слов Л. П. Крысина.- М: Русский язык , 1998 .

Синонимы :

Смотреть что такое "ФОЛЬКЛОР" в других словарях:

- (в культурологическом аспекте) в “широком” смысле (вся народная традиционная крестьянская духовная и отчасти материальная культура) и “узком” (устная крестьянская словесная худож. традиция). Фольклор это совокупность… … Энциклопедия культурологии

Художественное творчество широких народных масс, преимущественно устно поэтическое творчество. Термин впервые был введен в научный обиход в 1846 английским ученым Вильямом Томсом. В буквальном переводе Folk lore означает: народная мудрость,… … Литературная энциклопедия

фольклор - а, м. folklore m. , нем. Folklore < англ. folk lore букв. народная мудрость. Литературные произведения, созданные народом; устное народное творчество. БАС 1. С увлечением и знанием дела работал он по русскому фольклору, редактировал знаменитые … Исторический словарь галлицизмов русского языка

Фольклористика, устное народное творчество; мат, нецензурная брань, непереводимый фольклор Словарь русских синонимов. фольклор сущ., кол во синонимов: 8 мат (48) … Словарь синонимов

Песнь пастуха есть речь, рассчитанная на самого себя: ухо внемлет рту. Иосиф Бродский Народные песни это когда на сцене больше народа, чем в зале. В жизни нужно испробовать все, кроме инцеста и народных танцев. Томас Бичем Ансамбли народной песни … Сводная энциклопедия афоризмов

фольклор - ФОЛЬКЛОР, а, м. (или непереводимый фольклор). Мат, нецензурная брань … Словарь русского арго

- (английское folklore), смотри Народное творчество … Современная энциклопедия

- (англ. folklore) см. Народное творчество … Большой Энциклопедический словарь

ФОЛЬКЛОР, фольклора, мн. нет, муж. (англ. folk lore) (книжн.). 1. Устное народное творчество. 2. Вообще совокупность верований, обычаев, обрядов, песен, сказок и др. явлений быта народов. 3. То же, что фольклористика. Толковый словарь Ушакова.… … Толковый словарь Ушакова

ФОЛЬКЛОР, а, муж. Народное творчество; совокупность народных обрядовых действий. Словесный ф. Музыкальный ф. Танцевальный ф. Древнерусский ф. | прил. фольклорный, ая, ое. Толковый словарь Ожегова. С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. 1949 1992 … Толковый словарь Ожегова

Книги

Фольклор , Джесси Рассел. Эта книга будет изготовлена в соответствии с Вашим заказом по технологии Print-on-Demand. High Quality Content by WIKIPEDIA articles! Фолькло?р (англ. folklore - «народная мудрость») -…

- (англ.). Совокупность народных поверий, легенд, сказок и др. произведений народного творчества, как материал для исследования особенностей народного духа. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. ФОЛЬКЛОР… … Словарь иностранных слов русского языка

фольклор - ФОЛЬКЛОР, а, м. (или непереводимый фольклор). Мат, нецензурная брань … Словарь русского арго

- (англ. folklore) см. Народное творчество … Большой Энциклопедический словарь

Книги

Фольклор , Джесси Рассел. Эта книга будет изготовлена в соответствии с Вашим заказом по технологии Print-on-Demand. High Quality Content by WIKIPEDIA articles! Фолькло?р (англ. folklore - «народная мудрость») -…
Фольклор. Русская поэзия начала ХХ века , В. Г. Базанов. В книгу члена-корреспондента по Отделению литературы и языка В. Г. Базанова "Фольклор. Русская поэзия начала XX века" вошли статьи, посвященные историческим и теоретическим проблемам…